در سفر به استان گلستان، میتوانید با بهترین صنایع دستی گرگان آشنا شوید. این استان با دارا بودن صنایع دستی زیبا و جذابیتهای فراوان، یکی از مقاصد پرطرفدار برای خرید صنایع دستی است. صنایع دستی گرگان از جمله گلیم بافی، قالی بافی، سوزندوزی، نمدمالی و حصیربافی است که به دلیل کیفیت و زیبایی آنها، توجه بسیاری را به خود جلب میکنند.
1.زیورآلات ترکمنی
زیورآلات سنتی گرگان بیشتر از انواع سنگهای عقیق ساخته میشوند. هنر طراحی و ساخت زیورآلات در اقوام ترکمن ساکن گرگان، یکی از هنرهای اصیل و منحصر به فرد است که بیشتر از نقره و سنگهای قیمتی ساخته میشود. در حال حاضر، از مواد اولیهای مانند سنگهای نیمه قیمتی، برنج، ورشو، ورق طلا یا آبطلا، چوب و شیشه نیز در ساخت زیورآلات استفاده میشود.
محصولات زیبای زیورآلات ترکمن از ترکیباتی از این مواد ساخته میشوند و گاهی اوقات با هنرهای دیگر مانند حکاکی تلفیق میشوند. نقشهای گل و گیاه در این زیورآلات بسیار متداول است و زیورآلات ترکمن از جمله بیله زیک، گلآقا، سام سوله و گردنی، به عنوان محصولات تولیدشده معروف هستند.
به عنوان یک گزینه مناسب برای تهیه سوغاتی از گرگان، خرید زیورآلات سنتی ترکمن را پیشنهاد میکنیم. این زیورآلات با طرحهای منحصر به فرد و زیبا، از خاطرهای خاص از سفر شما به این منطقه باقی خواهند ماند.
2.ابریشم بافی
صنعت ابریشمبافی در استان گلستان دارای سابقهی دیرینهای است و در دوران صفویه در ایران به شکوفایی رسید. استانهای ساحلی دریای خزر از جمله گرگان، طبرستان و گیلان نقش بسزایی در پیشروی صنعت ابریشم داشتند. این صنایع دستی زیبا هنوز هم پر رونق بوده و در مناطق مختلف استان، به خصوص شهرهای رامیان، مینودشت و ترکمنصحرا، رواج دارد.
مراحل انجام ابریشمبافی با پرورش کرم ابریشم آغاز میشود و سپس به تولید نخ و رنگرزی میپردازد. در نهایت، این نخها به وسیله دستگاههای بافت دستی به پارچههای ابریشمی تبدیل میشوند. این پارچهها به عنوان یکی از بهترین و لطیفترین پارچههای دنیا شناخته میشوند.
در استان گلستان، پارچههای ابریشمی با دستگاههای بافت دستی تولید میشوند و در طرحها و رنگهای متنوعی عرضه میشوند، از جمله طرحهای ساده، حاشیهدار، عمودی و چهارخانه. در سفر به استان گلستان، میتوانید محصولات متنوع ابریشمی مانند لباسهای محلی، روسری، دستمال، حوله و سفره را به عنوان سوغات خریداری کنید و لذت ببرید از دستخوشی و زیبایی این صنایع دستی محلی.
3.قالی ترکمن
قالی ترکمن به عنوان یکی از بهترین و معروفترین صنایع قالیبافی شناخته شده است و از بافت منحصر به فردی برخوردار است. این نوع قالی از گذشته توانسته مسافران داخلی و خارجی را جذب کند. زنان ترکمن با توانایی خاصی در بافت قالی تبحر دارند و از دارهای افقی (زمینی) برای بافتن قالی استفاده میکنند. نقوش موجود در قالی ترکمن، نمایانگر خلاقیت و استعداد هنری این افراد بوده و از نسلی به نسل دیگر ارث برده میشوند. هر نقش قالی از طایفههای ترکمن، دارای ویژگیها و نمادهای منحصر به فرد خود است.
قالیهای ترکمنی با تنوع کمتری نسبت به سایر قالیها شناخته میشوند و بیشتر به دو صورت درشتبافت از پشم یا ریزبافت از ابریشم تولید میشوند. این قالیها نه تنها به عنوان یک اثر هنری محسوب میشوند بلکه از لحاظ معنایی و فرهنگی نیز ارزش بسیاری دارند. تجربه خرید و مشاهده قالیهای ترکمنی در استان گلستان، یک تجربه فرهنگی و هنری بینظیر خواهد بود که به عنوان یکی از سوغاتهای بیبازگشتی از سفر به این منطقه به یادگار خواهد ماند.
4.موج بافی گرگان
موج بافی یا همان ایزار یا رختخواب پیچ، به عنوان یکی از صنایع دستی محبوب و معروف شهر گرگان شناخته میشود. این محصولات با توجه به ویژگیهایی همچون قیمت مناسب، استحکام بالا، آسانی شستشو، و سبکی و نرمی، جزو سوغاتیهای پرطرفدار این شهر محسوب میشوند و در بین مردم محلی نیز طرفداران خاصی دارند.
موج بافی به عنوان یک هنر دستی، با استفاده از فنون بافتن سنتی انجام میشود و معمولاً از موادی نظیر پنبه و پشم تولید میشود. این محصولات متنوعی مانند رختخوابها، پتوها، روانیها و پوشاک خانگی را شامل میشوند که با طرحها و رنگهای متنوعی تولید میشوند و میتوانند یکی از بهترین گزینهها برای خرید سوغاتی در سفر به شهر گرگان باشند.
بازار موج بافی در شهر گرگان، جزو جاذبههای مهم خرید و بازدید در این منطقه محسوب میشود و تجربه خرید این محصولات محلی میتواند برای گردشگران تجربهای خاص و خوشایند باشد.
5.قالیچه گرگان
قالیچههای ترکمنی که در شهر گرگان تولید میشوند، از جمله صنایع دستی مشهور و سوغات زیبای این شهر محسوب میشوند. و جزبهترین صنایع دستی گرگان این قالیچهها که از بافتهای خاص و منحصر به فردی برخوردار هستند، با استفاده از رنگهای تیره مانند سیاه، زیتونی، قرمز، طوسی و غیره بافته میشوند و میتوانید آنها را در بازارهای قدیمی شهر گرگان تهیه کنید.
در فرایند رنگرزی این قالیچهها، از مواد طبیعی مانند پوست انار، برگ مو، اسپرک و پوست گردو استفاده میشود تا رنگهای خاص و زیبای آنها به وجود آید. نقش و نگار این قالیچهها، زندگی عشایری و باورهایشان را به تصویر میکشد و این محصولات هنری ارزشمند، جزو میراث فرهنگی و هنری این منطقه محسوب میشوند.
خرید یک قالیچه ترکمنی از شهر گرگان، علاوه بر اینکه یک سوغات زیبا و متفاوت خواهد بود، تجربهای فرهنگی و هنری خاص را برای شما به ارمغان میآورد که به یادگاری خوبی از سفر به این منطقه خواهد ماند.
6.نمازلیق
یکی از سنتهای دیرینه مردم ترکمن ساکن گرگان، بافت نمازلیق و غبارروبی مساجد در ایام ماه مبارک رمضان است. این فعالیتها به عنوان یکی از آیینها و رسوم مهم مردم این منطقه شناخته میشوند و در طول این ماه مقدس، به ویژه در ایام نیمه شعبان و شبهای قدر، به صورت مرتب انجام میشوند.
نمازلیق یا سجادهبافی، هنری است که در آن سجادههای نماز با طرحها و نقشهای زیبا و متنوعی بافته میشوند. این نمازلیقها با استفاده از رنگهای مختلف و الگوهای بافت متنوعی تولید میشوند و به عنوان یکی از اصولیترین وسایل در عبادات مسلمانان، اهمیت بسیاری دارند.
همچنین، غبارروبی مساجد یعنی پاکسازی و تمیزکاری مساجد به ویژه در این ماه مقدس که مردم به تماشای آنها میروند.
7.جوراب بافی
جوراببافی یکی از صنایع دستی رایج و بومی در شهرهای شمال ایران، از جمله گرگان، است. این صنعت بومی در مناطق شمالی ایران به دلیل کاربرد و نحوه تولید آن، به جورابهای چکمهای یا جورابهای گردن بلند و کوتاه تقسیم میشود. در این صنعت، از پشم گوسفندان به عنوان ماده اصلی استفاده میشود و معمولاً رنگآمیزی یا استفاده از الگوهای خاص در آن دیده نمیشود.
جوراببافی در زندگی مردم مناطق کوهستانی از جمله گرگان، اهمیت بسیاری دارد. این صنعت نه تنها به عنوان یک فعالیت اقتصادی مهم در این مناطق محسوب میشود، بلکه نمایانگر فرهنگ و سنت این مناطق است. جورابهای بافته شده به صورت دستی، به عنوان یکی از نمادهای فرهنگی این مناطق، ارزش بسیاری دارند و برای مردم این مناطق از اهمیت ویژهای برخوردارند.
8.جاجیم های گرگان
جاجیمهای کوهستانهای گرگان به عنوان یکی از مهمترین دستبافتهای روستاهای اطراف شهر گرگان شناخته میشوند. این جاجیمها برای تولید انواع مختلف محصولات مانند زیرانداز، پشتی، سجاده، رختخواب پیچ، مفرش، پتو و روی کرسی استفاده میشوند. یکی از ویژگیهای بارز این محصولات وجود رنگهای متنوع و البته طرحهای هندسی در آنها است.
جاجیمهای کوهستانهای گرگان با استفاده از نخهای پنبه و پشم محلی بافته میشوند. این محصولات دستبافت، نمادی از هنر و فرهنگ مردم این مناطق محسوب میشوند و با توجه به دقت و زحمتی که در تهیه آنها صرف میشود، ارزش بسیاری دارند.
رنگهای متنوع و طرحهای هندسی مختلف در جاجیمهای کوهستانهای گرگان، این محصولات را جذاب و منحصر به فرد میکنند. همچنین، این طرحهای هندسی به عنوان یکی از نمادهای زیبایی و سنت این منطقه، در تزیین و تولید انواع محصولات خانهای مورد استفاده قرار میگیرند و جاجیمهای کوهستانهای گرگان جزو سوغاتیهای محبوب و با ارزش این منطقه محسوب میشوند.
9.روسری های ترکمنی گرگان
روسریهای ترکمنی یکی از زیباترین و مهمترین سوغاتیهای شهر گرگان هستند که در کنار جاده به شهر میتوانید آنها را ببینید. این روسریها نمادی از هویت و فرهنگ مردم این شهر هستند و بین زنان این منطقه جایگاه ویژهای دارند. ریشههای کناری این روسریها به عنوان پورچیک شناخته میشوند.
روسریهای ترکمنی با طرحها و رنگهای مختلفی تولید میشوند که از جمله مهمترین ویژگیهای آنها میتوان به استفاده از گلهای زیبا در طرحهای آنها اشاره کرد. این گلها به روسریهای ترکمنی جلوهی زیبایی بخشیده و آنها را از سایر روسریها متمایز میکنند.
روسریهای ترکمنی به عنوان یکی از نمادهای فرهنگی و زیبایی شهر گرگان شناخته میشوند و محبوبیت و وجود جایگاه ویژهای در میان مردم این منطقه دارند. تنوع طرحها و رنگهای مختلف این روسریها، آنها را به یکی از سوغاتیهای پرطرفدار و زیبای شهر گرگان تبدیل کرده است.
همچنین بندر ترکمن به عنوان مرکز تجارت سوغاتیهای استان گلستان شناخته میشود. اینجا میتوانید انواع سوغاتیهای محلی از جمله محصولات دریایی، دستبافتهها و قوزیهای محلی را با بهترین کیفیت تهیه کنید.
اگر به دنبال تجربهای متنوع و خاص در سفر به ایران هستید، حتماً استان گلستان را در نظر بگیرید و از بهترین صنایع دستی و سوغاتهای این منطقه برای خرید لذت ببرید.
همچنین بندر ترکمن به عنوان شهر ساحلی این استان، با بهترین سوغاتهای گلستان شناخته میشود. در اینجا میتوانید انواع سوغاتیهای محلی از جمله محصولات دریایی تازه و خشک، دستبافتهها، قوزیهای محلی و حتی تندرهای خوشمزه را به دست آورید.
غذاهای محلی استان گلستان نیز معروف به خوشمزگی و متنوعیت است. از جمله غذاهای محبوب این استان میتوان به برنجهای محلی مانند برنج ترکمنی، آش ترکمن سیستانی، آش جو و شیرینیهای محلی مانند شیرینی پوتی و شیرینی ارده اشاره کرد.
با سفر به استان گلستان، میتوانید از زیباییهای طبیعی و فرهنگ متنوع این منطقه لذت ببرید و سوغاتیها و صنایع دستی محلی را به عنوان یادگاری خاص از این سفر با خود به خانه بیاورید.
پیشینه ای کوتاه از شهر گرگان:
شهر گرگان قبل از تاریخ ۲۰ شهریور ۱۳۱۶ با نام استرآباد شناخته میشد. این نام از دوران ناصرالدینشاه بهعنوان نام تاریخی و اسم قدیم این ناحیه به کار گرفته شده بود. در دوران صفویه، به دلیل تعداد زیاد سادات (نسبت به سایر نسلها)، به عنوان “دارالمؤمنین” نیز شهرت داشته است.
براساس سفرنامهٔ فرجالله بهرامی، در سال ۱۳۰۵، پس از بازدید از استرآباد، رضاشاه اینگونه اظهار نموده است: “از آنجا که گرگان نام تاریخی و اسم قدیم این ناحیه است، به هیئت دولت ابلاغ کردم که استرآباد را به نام قدیمی و تاریخی این ناحیه، گرگان، نامگذاری نمایند. زیرا مدتهاست که این اسم از این دشت و ناحیه، منتزع و متروک مانده است.”
اما بر اساس فرمانی در تاریخ ۱ دی ۱۳۱۱، نام منطقه استرآباد و صحرا به گرگان و دشت تغییر یافت. از آن زمان به بعد، نام استرآباد به تدریج از بین رفت و در واقع از سال ۱۳۱۴ به بعد در نشریات و مطبوعات دیگر دیده نشد. سرانجام در تاریخ ۲۰ شهریور ۱۳۱۶، با تصویب فرهنگستان، نام استرآباد به گرگان تغییر یافت.